Thoái hóa khớp hàm là tình trạng tổn thương sụn và xương ở khớp thái dương hàm (TMJ), khớp nối xương hàm dưới với hộp sọ. Tình trạng này có thể gây đau, khó chịu và hạn chế khả năng vận động của hàm. Bài viết này Nhà Thuốc Minh Thi 2 mời bạn cùng tìm hiểu các nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Thoái hóa khớp hàm là gì?
Thoái hóa khớp xương hàm là tình trạng sụn khớp bị bào mòn, gây viêm và đau. Bệnh thoái hóa khớp hàm thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra ở người trẻ tuổi do các yếu tố nguy cơ như chấn thương, nghiến răng, cắn chặt hàm, rối loạn khớp cắn,…
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp hàm
Khớp thái dương hàm (TMJ) là một khớp phức tạp kết nối hàm dưới với hộp sọ, đóng vai trò quan trọng trong việc ăn nhai, nói chuyện và biểu cảm. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau, khớp TMJ có thể bị thoái hóa, gây ra nhiều khó khăn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bao gồm:
- Chấn thương: Va đập mạnh vào vùng hàm, tai nạn giao thông, hoặc té ngã có thể gây tổn thương trực tiếp đến khớp TMJ.
- Mắc cài răng sai cách: Việc điều chỉnh răng không đúng kỹ thuật có thể gây áp lực lên khớp hàm, dẫn đến thoái hóa.
- Các bệnh lý về khớp: Viêm khớp dạng thấp, viêm khớp thái dương hàm, bệnh gút cũng là những yếu tố nguy cơ.
- Thói quen xấu: Nghiến răng, siết chặt hàm, đặc biệt là khi ngủ, tạo áp lực lớn lên khớp hàm.
- Yếu tố di truyền: Một số người có yếu tố di truyền dễ mắc bệnh lý về khớp hơn.
- Stress và căng thẳng: Stress có thể làm tăng căng cơ hàm, góp phần gây đau và thoái hóa khớp.
Các dấu hiệu nhận biết thoái hóa khớp hàm
Nhận biết sớm các dấu hiệu sau đây sẽ giúp bạn chủ động trong việc điều trị thoái hóa khớp hàm hay thoái hóa khớp thái dương xương hàm:
- Đau hàm: Cơn đau có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai bên hàm, lan lên tai, thái dương, có thể lan tỏa lên trán hoặc xuống cổ. Đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tăng lên khi nhai, nói chuyện, hoặc há miệng.
- Khó mở miệng: Miệng khó mở rộng, có cảm giác cứng khớp.
- Tiếng kêu ở khớp hàm: Âm thanh lạo xạo, lách cách, hoặc tiếng nghiến khi mở hoặc đóng miệng là dấu hiệu cho thấy sụn khớp bị tổn thương.
- Mỏi cơ nhai: Cảm giác mỏi cơ khi nhai hoặc há miệng.
- Hạn chế vận động hàm: Khó khăn khi há miệng, ngáp, hoặc nhai thức ăn. Có thể cảm thấy hàm bị cứng hoặc khóa lại.
- Đau đầu, ù tai: Đau đầu thường xuyên, đặc biệt là đau vùng thái dương, có thể liên quan đến thoái hóa khớp hàm. Các triệu chứng này thường xuất hiện kèm theo đau khớp hàm.
- Ù tai, chóng mặt: Một số trường hợp có thể kèm theo ù tai, chóng mặt, hoặc rối loạn thính giác.
- Thay đổi khớp cắn: Cảm giác răng không khớp như bình thường, hoặc cảm thấy hàm bị lệch.
- Biến dạng khuôn mặt: Trong trường hợp nặng, có thể xảy ra tình trạng lệch hàm, biến dạng khuôn mặt.
Những nguy hiểm khi không điều trị thoái hoá khớp hàm
Nếu không được điều trị kịp thời, thoái hóa khớp hàm có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như:
- Hạn chế vận động hàm, gây khó khăn trong ăn uống, nói chuyện.
- Đau mãn tính, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, làm giảm khả năng tập trung.
- Biến dạng khớp, gây mất thẩm mỹ, ảnh hưởng đến tâm lý.
Nếu gặp bất kỳ dấu hiệu nào liên quan đến thoái hóa khớp hàm thì hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt hoặc chuyên khoa khớp để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc chần chừ có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị thoái hoá khớp hàm
Điều trị thoái hóa khớp hàm tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Chẩn đoán chính xác – Bước đầu tiên để khỏi bệnh
Để xác định chính xác tình trạng thoái hóa khớp hàm, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm, bao gồm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng vùng hàm, tai, cổ để đánh giá các triệu chứng, mức độ hạn chế vận động và các âm thanh bất thường khi bạn mở hoặc đóng miệng.
- Chụp X-quang: Cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc xương hàm, giúp bác sĩ quan sát sự thoái hóa sụn khớp, các tổn thương xương và đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Cho hình ảnh rõ nét về các mô mềm xung quanh khớp hàm, giúp phát hiện sớm các tổn thương sụn, dây chằng và các mô mềm khác.
Điều trị phù hợp với từng trường hợp
Phương pháp điều trị thoái hóa khớp hàm sẽ được bác sĩ lựa chọn tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, nguyên nhân gây bệnh và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
Điều trị nội khoa:
- Thuốc giảm đau, chống viêm: Giúp giảm đau, giảm viêm và sưng tấy tại vị trí khớp hàm.
- Thuốc giãn cơ: Giúp thư giãn cơ hàm, giảm căng thẳng và đau nhức.
- Thuốc giảm đau thần kinh: Dùng cho các trường hợp đau mãn tính, khó kiểm soát.
Vật lý trị liệu: Thực hiện các bài tập hàm để tăng cường cơ và cải thiện vận động khớp.
- Bài tập hàm: Tập các bài tập nhẹ nhàng để tăng cường cơ hàm, cải thiện vận động khớp và giảm đau.
- Chườm nóng lạnh: Giúp giảm đau, giảm viêm và thư giãn cơ.
- Kích thích điện: Giúp giảm đau và tăng cường tuần hoàn máu.
Điều trị nha khoa:
- Chỉnh nha: Điều chỉnh khớp cắn, giúp giảm áp lực lên khớp hàm và cải thiện chức năng nhai.
- Mão răng: Bảo vệ răng, giảm nghiến răng và căng cơ hàm.
- Phục hồi răng: Khôi phục lại chức năng nhai và thẩm mỹ cho hàm răng.
Phẫu thuật:
- Nội soi khớp: Sử dụng ống nội soi để loại bỏ các mô sụn bị tổn thương, điều trị các khối u nhỏ.
- Thay khớp: Trong trường hợp nặng, có thể cần phẫu thuật để thay thế khớp hoặc loại bỏ các tổn thương.
Lưu ý:
- Điều trị sớm: Càng phát hiện và điều trị sớm, hiệu quả điều trị càng cao.
- Kết hợp nhiều phương pháp: Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bác sĩ có thể kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau.
- Chăm sóc tại nhà: Bên cạnh việc điều trị tại bệnh viện, người bệnh cần thực hiện các bài tập tại nhà, chế độ ăn uống hợp lý và tránh các hoạt động gây tổn thương khớp hàm.
Cách phòng thoái hoá khớp hàm hiệu quả
Thoái hóa khớp hàm là một bệnh lý khá phổ biến, nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Để bảo vệ sức khỏe răng miệng và khớp hàm, bạn nên:
- Thăm khám nha khoa định kỳ để giúp phát hiện sớm các bệnh lý răng miệng và khớp hàm.
- Tránh các thói quen xấu như nghiến răng, cắn chặt hàm, nhai một bên.
- Bổ sung đầy đủ canxi và các vitamin cần thiết hoặc thực phẩm chức năng hỗ trợ sức khỏe xương khớp như Jex Natural Joint Pain Relief.
- Giảm stress vì căng thẳng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về khớp.
Thoái hóa khớp hàm không phải là bệnh lý nan y, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe răng miệng và khớp hàm, lắng nghe cơ thể và đi khám bác sĩ ngay khi có dấu hiệu bất thường. Việc phòng ngừa và điều trị sớm sẽ giúp bạn duy trì một hàm răng khỏe mạnh và nụ cười tươi tắn.