Nếu trẻ dậy thì sớm có cao được không?
Ngày nay, không ít cha mẹ tỏ ra khá bình thản hoặc thậm chí vui mừng khi thấy con mình phát triển sớm hơn bạn bè cùng trang lứa. Nhiều người lầm tưởng rằng dậy thì sớm là dấu hiệu con sẽ cao lớn, khỏe mạnh hơn. Thế nhưng ít ai biết rằng việc dậy thì trước tuổi không chỉ ảnh hưởng đến tâm sinh lý mà còn có thể hạn chế tiềm năng tăng trưởng chiều cao của trẻ.
Vậy trẻ dậy thì sớm có còn cơ hội đạt được chiều cao lý tưởng không? Hãy cùng Nhà Thuốc Minh Thi 2 tìm lời giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!
Dậy thì sớm ảnh hưởng thế nào đến chiều cao?
Dậy thì vốn là giai đoạn “vàng” cuối cùng để trẻ tăng trưởng chiều cao vượt bậc. Khi bước vào tuổi dậy thì, các hormone sinh dục bắt đầu tiết ra mạnh mẽ, kích thích sự phát triển nhanh chóng của xương. Tuy quá trình này cũng ẩn chứa rủi ro nếu xảy ra quá sớm.
- Quá trình tăng trưởng chiều cao bình thường: Trong giai đoạn dậy thì bình thường, trẻ sẽ trải qua “cú bứt phá” chiều cao. Trung bình, mỗi năm trẻ có thể cao thêm 6–12 cm, nhờ sự tăng trưởng của sụn tiếp hợp (vùng phát triển ở đầu xương dài). Giai đoạn này kéo dài vài năm, giúp trẻ đạt đến chiều cao tối đa trước khi trưởng thành.
- Hiện tượng dậy thì sớm: Trẻ dậy thì sớm thường phát triển chiều cao rất nhanh giai đoạn đầu, khiến nhiều phụ huynh lầm tưởng con sẽ “vượt trội” hơn bạn bè. Tuy do hormone sinh dục (estrogen ở nữ, testosterone ở nam) tiết ra sớm và mạnh, các khớp xương dài (đĩa sụn tăng trưởng) bị kích thích đóng kín sớm. Khi khớp xương đã đóng lại, quá trình tăng chiều cao sẽ chấm dứt hoàn toàn.
- Số liệu thực tế:
- Các nghiên cứu cho thấy, trẻ gái dậy thì sớm có thể thấp hơn trung bình 12 cm so với trẻ dậy thì đúng thời điểm.
- Ở trẻ trai mức độ “thua thiệt” còn rõ rệt hơn, có thể thấp hơn đến 20 cm khi trưởng thành.
Ngoài ra Hormone sinh dục đóng vai trò kép: vừa thúc đẩy phát triển xương trong giai đoạn đầu, vừa kích thích quá trình cốt hóa (đóng đầu xương) diễn ra nhanh hơn. Khi lớp sụn tăng trưởng bị cốt hóa, xương dài không thể phát triển thêm, làm mất đi cơ hội cuối cùng để tăng chiều cao.
Vậy trẻ dậy thì sớm có thể cao lên được không?
Nhiều phụ huynh lo lắng rằng trẻ dậy thì sớm sẽ không thể phát triển chiều cao, nhưng thực tế không hoàn toàn như vậy. Trong giai đoạn đầu dậy thì sớm, trẻ vẫn còn khả năng tăng trưởng chiều cao khá nhanh, trung bình từ 6–8 cm mỗi năm, thậm chí có thể hơn nếu được chăm sóc đúng cách.
- Tuy quá trình tăng chiều cao ở trẻ dậy thì sớm sẽ kết thúc sớm hơn so với trẻ dậy thì đúng độ tuổi.
- Sụn tăng trưởng ở hai đầu xương sẽ đóng kín sớm dưới tác động của hormone sinh dục, khiến xương không thể dài thêm.
- Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, trẻ sẽ mất cơ hội đạt đến chiều cao tối đa theo di truyền và tiềm năng bẩm sinh.
Các chuyên gia khuyến cáo rằng việc điều trị sớm (ví dụ: dùng thuốc ức chế dậy thì sớm nếu cần) có thể giúp kéo dài thời gian tăng trưởng, từ đó giúp trẻ cải thiện chiều cao tối ưu hơn.
Cách tăng chiều cao cho trẻ dậy thì sớm hiệu quả
Dậy thì sớm khiến trẻ tăng trưởng nhanh lúc đầu nhưng lại sớm ngừng phát triển chiều cao, làm giảm tiềm năng đạt chiều cao tối đa khi trưởng thành. Tuy nhiên, nếu được can thiệp và hỗ trợ đúng cách, trẻ vẫn có cơ hội cải thiện vóc dáng. Dưới đây là các phương pháp quan trọng mà cha mẹ cần chú ý:
- Phát hiện và điều trị y tế kịp thời: Đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa nội tiết, nhi khoa để xác định nguyên nhân dậy thì sớm và được hướng dẫn điều trị phù hợp. Việc can thiệp y khoa sớm có thể giúp làm chậm quá trình trưởng thành xương, kéo dài thời gian phát triển chiều cao.
- Chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân đối: Cung cấp thực đơn giàu canxi, vitamin D, vitamin K2 (MK7), kẽm, phốt pho và protein để hỗ trợ xương chắc khỏe và dài ra. Đặc biệt, sữa và các chế phẩm từ sữa, cá, trứng, rau xanh và các loại hạt nên được đưa vào bữa ăn hàng ngày.
- Tập luyện thể dục thể thao phù hợp: Khuyến khích trẻ tham gia các môn như bơi lội, bóng rổ, nhảy dây, chạy bộ… giúp kích thích hormone tăng trưởng, tăng cường dẻo dai và phát triển toàn diện.
- Giữ thói quen ngủ đủ giấc, đúng giờ: Đảm bảo trẻ ngủ từ 8–10 tiếng mỗi đêm, ngủ sớm (trước 22h) để hormone tăng trưởng được tiết ra tối đa, hỗ trợ chiều cao.
Ngoài ra nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với hormone tăng trưởng trong thực phẩm công nghiệp (như nội tạng động vật, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn), đồng thời chú ý môi trường sống sạch sẽ, tránh tiếp xúc hóa chất độc hại hoặc ô nhiễm.
Trên đây là giải đáp cho thắc mắc “Nếu trẻ dậy thì sớm có cao được không?”. Dù dậy thì sớm có thể đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng ban đầu, nó lại tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến chiều cao cuối cùng do sụn xương đóng sớm. Và đừng quên tham khảo thêm các bài viết hữu ích khác tại Nhà Thuốc Minh Thi 2 để có thêm kiến thức chăm sóc sức khỏe gia đình bạn nhé!
