Triệu chứng mãn kinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách giảm nhẹ

Mãn kinh là giai đoạn tự nhiên đánh dấu sự kết thúc khả năng sinh sản của người phụ nữ, thường diễn ra trong độ tuổi từ 45–55 tuổi. Đây là thời điểm cơ thể bắt đầu có những thay đổi rõ rệt về nội tiết tố, đặc biệt là sự sụt giảm hormone estrogen, dẫn đến nhiều biến đổi về thể chất, tâm lý và sức khỏe tổng thể.

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng mãn kinh có ý nghĩa rất quan trọng, giúp phụ nữ chủ động điều chỉnh lối sống, dinh dưỡng và tinh thần. Từ đó, có thể giảm nhẹ khó chịu, duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống, đồng thời chuẩn bị tâm lý vững vàng để bước qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng và tự tin hơn.

Mãn kinh là gì?

Mãn kinh là một giai đoạn sinh lý tự nhiên trong cuộc đời người phụ nữ, xảy ra khi buồng trứng suy giảm chức năng và ngừng hoạt động, dẫn đến việc không còn rụng trứng và ngừng sản xuất các hormone sinh dục nữ như estrogen và progesterone. Khi đó, chu kỳ kinh nguyệt chấm dứt hoàn toàn, đánh dấu sự kết thúc khả năng sinh sản của người phụ nữ.

Theo chia sẻ của bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa, trước khi bước vào giai đoạn mãn kinh hoàn toàn, chu kỳ kinh nguyệt thường trở nên thất thường — có thể đến sớm, đến muộn, kéo dài hoặc rút ngắn, lượng máu thay đổi không ổn định. Điều này khiến không thể xác định chính xác thời điểm buồng trứng ngừng hoạt động.

Một người phụ nữ được xác định là mãn kinh hoàn toàn khi không có kinh nguyệt liên tục trong 12 tháng liền, không do nguyên nhân bệnh lý hay can thiệp y khoa khác. Đây là cột mốc quan trọng đánh dấu sự chuyển đổi sang giai đoạn mới của sức khỏe và cơ thể phụ nữ.

Tham khảo thêm: Tiền mãn kinh là gì? 34 Dấu hiệu nhận biết sớm nhất

Nguyên nhân mãn kinh ở nữ

Mãn kinh là một giai đoạn sinh lý tự nhiên, xảy ra khi chức năng buồng trứng suy giảm và hormone sinh dục nữ (estrogen, progesterone) giảm mạnh, khiến cơ thể không còn rụng trứng và ngừng kinh nguyệt. Tuy nhiên, ngoài yếu tố tuổi tác, còn có nhiều nguyên nhân khác có thể dẫn đến tình trạng này:

• Tuổi tác: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi phụ nữ bước sang tuổi 40, buồng trứng bắt đầu giảm hoạt động, kinh nguyệt trở nên thất thường. Đến khoảng 50–51 tuổi, buồng trứng ngừng phóng noãn và kinh nguyệt chấm dứt hoàn toàn.
• Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng hoặc tử cung: Những phụ nữ đã phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn hai buồng trứng hoặc tử cung kèm buồng trứng sẽ bước vào giai đoạn mãn kinh sớm, do cơ thể không còn khả năng sản xuất hormone sinh dục nữ.
• Hóa trị, xạ trị: Các liệu pháp điều trị ung thư có thể làm tổn thương mô buồng trứng, khiến mãn kinh xảy ra sớm hoặc tạm thời, tùy theo mức độ ảnh hưởng.
• Suy buồng trứng sớm: Là hiện tượng buồng trứng ngừng hoạt động trước tuổi 40 do di truyền, rối loạn tự miễn hoặc bệnh lý nội tiết. Khi đó, cơ thể không còn sản xuất đủ hormone sinh dục, dẫn đến mãn kinh sớm.
• Chấn thương vùng chậu: Những tổn thương nghiêm trọng ở vùng chậu hoặc buồng trứng có thể phá hủy mô buồng trứng, khiến chức năng sinh sản bị đình trệ và gây ra mãn kinh sớm.

Dấu hiệu của thời kỳ mãn kinh

Thời kỳ mãn kinh mang đến nhiều thay đổi trong cơ thể người phụ nữ do sự suy giảm nội tiết tố estrogen và progesterone, ảnh hưởng đến cả thể chất lẫn tinh thần. Dưới đây là những dấu hiệu mãn kinh phổ biến mà chị em nên lưu ý:

• Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ kinh trở nên thất thường — có thể ngắn hoặc dài hơn, lượng máu ra ít hoặc nhiều bất thường, thậm chí mất kinh trong vài tháng liên tiếp. Đây là dấu hiệu sớm nhất của tuổi mãn kinh.
• Bốc hỏa và đổ mồ hôi đêm: Cảm giác nóng bừng đột ngột lan khắp mặt, cổ, ngực kèm tim đập nhanh, sau đó toát mồ hôi nhiều, đặc biệt vào ban đêm. Triệu chứng này được gọi là bốc hỏa tuổi mãn kinh, xảy ra ở hơn 70% phụ nữ giai đoạn này.
• Rối loạn giấc ngủ: Khó ngủ, ngủ chập chờn hoặc thức giấc giữa đêm là biểu hiện thường gặp, khiến cơ thể mệt mỏi, giảm tập trung vào ban ngày.
• Thay đổi tâm trạng: Phụ nữ mãn kinh dễ cáu gắt, buồn bã, lo âu, thậm chí trầm cảm nhẹ do hormone thay đổi ảnh hưởng đến serotonin – chất điều hòa cảm xúc.
• Khô âm đạo và giảm ham muốn: Estrogen giảm làm niêm mạc âm đạo mỏng, khô và kém đàn hồi, gây đau rát khi quan hệ, từ đó giảm ham muốn tình dục.
• Thay đổi vóc dáng và da tóc: Tăng mỡ bụng, da khô sạm, xuất hiện nếp nhăn, tóc mỏng hoặc dễ gãy rụng là hậu quả của việc mất cân bằng nội tiết và giảm collagen.
• Đau nhức xương khớp, loãng xương: Thiếu estrogen khiến quá trình mất xương diễn ra nhanh hơn, gây đau khớp, cứng khớp, và làm tăng nguy cơ loãng xương sau mãn kinh.
• Các dấu hiệu khác: Tim đập nhanh, chóng mặt, rối loạn nhịp tim, tiểu són, khô mắt, giảm trí nhớ hoặc khó tập trung.

Cách giảm nhẹ triệu chứng mãn kinh

Để giảm nhẹ và điều chỉnh triệu chứng mãn kinh, chị em phụ nữ có thể tham khảo một số phương pháp như:

• Liệu pháp hormone thay thế: Liệu pháp này thường được chỉ định cho điều trị cơn bốc hỏa ở phụ nữ tuổi mãn kinh. Tuỳ vào mức độ triệu chứng, tiền sử gia đình bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng loại estrogen phù hợp.
• Sử dụng thuốc bôi âm đạo: Thuốc được chỉ định dùng trong trường hợp phụ nữ bị khô âm đạo. Phương pháp này giúp ngăn ngừa việc rách hoặc chảy máu khi quan hệ.
• Sử dụng thuốc đặc trị: Trong những trường hợp phụ nữ không đáp ứng liệu pháp hormone thay thế, bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu chứng và chỉ định loại thuốc đặc trị phù hợp
• Ăn uống đủ chất kết hợp tập luyện: Bạn nên xây dựng chế độ ăn uống đa dạng, đầy đủ các nhóm chất và kết hợp tập luyện thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe cho cơ thể.
• Sử dụng thực phẩm chức năng: Ngay từ khi có dấu hiệu tiền mãn kinh, bạn có thể một số sản phẩm thực phẩm chức năng để cân bằng nội tiết tố, hỗ trợ làm giảm các triệu chứng tiền mãn kinh và mãn kinh. Chị em phụ nữ có thể tham khảo Maca #2 Organic Femina có nguồn gốc tự nhiên nên rất an toàn cho sức khỏe.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa mãn kinh ở nữ

Việc duy trì lối sống khoa học và thói quen sinh hoạt lành mạnh có thể giúp phụ nữ làm chậm quá trình mãn kinh, giảm nhẹ triệu chứng và duy trì sức khỏe thể chất – tinh thần ổn định.

Chế độ sinh hoạt:

• Tập thể dục thường xuyên: Duy trì các hoạt động như yoga, đi bộ, bơi lội hoặc đạp xe giúp tăng tuần hoàn máu, cải thiện giấc ngủ và cân bằng nội tiết tố.
• Giảm căng thẳng: Tránh stress bằng cách thư giãn, nghe nhạc, thiền, hoặc tập hít thở sâu để ổn định tâm trạng.
• Tuân thủ điều trị: Thực hiện đúng chỉ định của bác sĩ khi sử dụng thuốc hoặc liệu pháp nội tiết.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Thăm khám 6 tháng một lần để đánh giá tình trạng nội tiết, xương khớp và tim mạch.
• Báo với bác sĩ khi có bất thường: Ra máu âm đạo, đau ngực, mất ngủ kéo dài hoặc thay đổi cảm xúc bất thường cần được kiểm tra sớm.

Chế độ dinh dưỡng:

• Ăn uống cân bằng: Bổ sung đầy đủ nhóm thực phẩm giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất; hạn chế chất béo bão hòa và thực phẩm chế biến sẵn.
• Tăng cường thực phẩm tốt cho nội tiết: Đậu nành, hạt lanh, vừng, cá béo, rau xanh, trái cây tươi – giúp bổ sung phytoestrogen tự nhiên và cân bằng hormone.
• Bổ sung vitamin và khoáng chất: Canxi, vitamin D, magie giúp ngăn ngừa loãng xương; vitamin E hỗ trợ giảm bốc hỏa và khô da.
• Tránh chất kích thích: Hạn chế rượu, thuốc lá và caffeine – các yếu tố làm tăng mất xương và rối loạn nội tiết.

Trên đây là các dấu hiệu mãn kinh của phụ nữ giúp bạn hiểu rõ hơn cơ thể mình để từ đó có cách chăm sóc phù hợp. Nếu có bất kỳ băn khoăn nào về giai đoạn này, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn kỹ hơn nhé.