Không quan hệ nhưng bị trễ kinh: lý do là vì sao?

Trễ kinh thường khiến nhiều chị em lo lắng đặc biệt là khi không hề có quan hệ tình dục. Tình trạng này dễ khiến người trẻ hoang mang, không biết cơ thể mình đang gặp vấn đề gì. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến trễ kinh dù không mang thai? Liệu đây có phải là dấu hiệu bất thường cần lưu ý? Hãy cùng Nhà Thuốc Minh Thi 2 tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây để hiểu rõ cơ thể và chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe sinh lý nữ.

Chu kỳ kinh nguyệt và các yếu tố ảnh hưởng

Chu kỳ kinh nguyệt là quá trình sinh lý lặp lại hàng tháng ở nữ giới trong độ tuổi sinh sản, liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố và khả năng sinh sản. Một chu kỳ bình thường kéo dài từ 21 đến 35 ngày, với số ngày hành kinh trung bình khoảng 2–7 ngày, lượng máu mất từ 50–150ml. Chu kỳ được coi là đều nếu kinh nguyệt xuất hiện định kỳ, không quá sớm hoặc quá muộn, không kèm theo các biểu hiện bất thường như đau bụng dữ dội hay rong kinh.

Cơ chế điều hòa chu kỳ kinh nguyệt được kiểm soát bởi hệ trục vùng dưới đồi tuyến yên buồng trứng. Vùng dưới đồi tiết ra GnRH, kích thích tuyến yên sản xuất FSH và LH, từ đó điều hòa hoạt động của buồng trứng. Buồng trứng tiết hormone estrogen và progesterone, điều chỉnh quá trình rụng trứng và chuẩn bị niêm mạc tử cung cho quá trình làm tổ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chu kỳ bao gồm cả nguyên nhân bên trong như rối loạn nội tiết, hội chứng buồng trứng đa nang, bệnh lý tuyến giáp, suy buồng trứng sớm; và bên ngoài như căng thẳng, stress, thay đổi cân nặng đột ngột, tập thể dục quá sức, sử dụng thuốc tránh thai hoặc các thuốc điều trị mãn tính. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp chị em chủ động theo dõi và bảo vệ sức khỏe sinh sản hiệu quả.

Các nguyên nhân phổ biến gây trễ kinh dù không quan hệ

1. Căng thẳng và áp lực tâm lý (Stress)

Căng thẳng kéo dài là một trong những nguyên nhân phổ biến gây trễ kinh dù không có quan hệ tình dục. Khi cơ thể chịu áp lực tâm lý, vùng dưới đồi trung tâm điều hòa hormone sinh dục trong não có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến rối loạn tiết hormone GnRH, từ đó tác động đến quá trình rụng trứng và làm chậm chu kỳ kinh nguyệt.

Những tình huống thường gặp như công việc quá tải, học hành căng thẳng, mất ngủ, hoặc các biến cố lớn trong cuộc sống như mất người thân, ly hôn… đều có thể khiến chu kỳ bị xáo trộn. Để khắc phục, chị em nên áp dụng các biện pháp giảm stress như thiền định, yoga, ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ nhàng hoặc tìm đến chuyên gia tâm lý khi cần thiết.

2. Thay đổi lối sống đột ngột

Việc thay đổi thói quen sinh hoạt hoặc chế độ ăn uống một cách đột ngột cũng có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt bị trì hoãn. Ăn kiêng quá mức, thiếu chất, tăng hoặc giảm cân nhanh làm ảnh hưởng đến mức độ estrogen và gây rối loạn nội tiết tố.

Ngoài ra việc thường xuyên thức khuya, làm việc ca đêm, di chuyển sang múi giờ khác hoặc luyện tập thể dục quá cường độ (như ở các vận động viên hoặc người tập gym quá sức) cũng khiến cơ thể rơi vào trạng thái căng thẳng sinh lý, ảnh hưởng đến trục điều hòa vùng dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng. Để duy trì chu kỳ ổn định, nên xây dựng lối sống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng và hoạt động thể chất vừa phải.

3. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc dù không liên quan đến việc tránh thai vẫn có thể gây trễ kinh do ảnh hưởng đến nội tiết tố. Điển hình là các loại thuốc tránh thai (dùng để điều hòa kinh nguyệt hoặc điều trị bệnh lý khác), thuốc kháng sinh mạnh, thuốc điều trị trầm cảm, thuốc tuyến giáp hoặc thuốc chứa corticosteroid.

Những loại thuốc này có thể làm thay đổi hormone trong cơ thể gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Nếu chị em đang sử dụng thuốc và thấy có dấu hiệu chậm kinh bất thường, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn không tự ý ngưng thuốc.

4. Bệnh lý phụ khoa và nội tiết

Một số bệnh lý liên quan đến cơ quan sinh sản và nội tiết có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây trễ kinh dù không quan hệ. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là bệnh phổ biến nhất biểu hiện qua rối loạn kinh nguyệt, tăng cân, nổi mụn, rậm lông và có nhiều nang nhỏ trong buồng trứng.

Rối loạn tuyến giáp (suy giáp hoặc cường giáp) cũng ảnh hưởng mạnh đến hormone sinh sản. Ngoài ra, các bệnh lý như u xơ tử cung, polyp nội mạc tử cung, viêm nhiễm phụ khoa, suy buồng trứng sớm hay u nang buồng trứng đều có thể khiến chu kỳ bị kéo dài hoặc mất kinh. Khi trễ kinh đi kèm các triệu chứng bất thường khác, chị em nên đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị sớm.

5. Giai đoạn tiền mãn kinh

Phụ nữ trong độ tuổi trên 40 có thể bắt đầu bước vào giai đoạn tiền mãn kinh – thời kỳ cơ thể giảm dần sản xuất estrogen và progesterone. Biểu hiện điển hình là chu kỳ kinh nguyệt trở nên không đều, có thể kéo dài hoặc ngắn lại bất thường, kèm theo các triệu chứng như bốc hỏa, khó ngủ, khô âm đạo, tâm trạng thất thường… Đây là quá trình sinh lý tự nhiên nhưng vẫn cần được theo dõi sát để phân biệt với các rối loạn bệnh lý khác.

6. Thay đổi môi trường sống

Di chuyển đến nơi có khí hậu, độ ẩm, nhiệt độ hoặc múi giờ khác biệt cũng có thể ảnh hưởng tạm thời đến chu kỳ kinh nguyệt. Nguyên nhân là do cơ thể cần thời gian để thích nghi với môi trường mới, từ đó tác động đến đồng hồ sinh học bên trong và gây rối loạn nội tiết. Thông thường, tình trạng này sẽ ổn định sau vài tuần hoặc vài chu kỳ nếu không có bệnh lý nền.

7. Trễ kinh do cho con bú

Sau sinh, cơ thể người mẹ sẽ sản sinh hormone prolactin để kích thích tiết sữa. Prolactin có tác dụng ức chế rụng trứng, từ đó làm gián đoạn chu kỳ kinh nguyệt. Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ.

Tuy cần lưu ý rằng việc không có kinh trong giai đoạn cho con bú không đồng nghĩa với không rụng trứng hoặc không thể mang thai, vì vậy đây không phải là biện pháp tránh thai tuyệt đối. Nếu kinh nguyệt không quay lại sau nhiều tháng hoặc kèm theo triệu chứng bất thường nên đi kiểm tra sức khỏe phụ khoa.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Trễ kinh không phải lúc nào cũng đáng lo ngại nhưng trong một số trường hợp đây có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Chị em nên chủ động đi khám phụ khoa nếu gặp một hoặc nhiều tình huống sau:

• Trễ kinh kéo dài trên 10 ngày hoặc xảy ra liên tiếp trong nhiều chu kỳ mà không rõ nguyên nhân. Đặc biệt ở người vốn có chu kỳ đều, sự chậm trễ này cần được kiểm tra để loại trừ khả năng rối loạn nội tiết hoặc bệnh lý phụ khoa.
• Xuất hiện các triệu chứng bất thường kèm theo như đau bụng dưới dữ dội ra máu âm đạo bất thường ngoài kỳ kinh, sốt, chóng mặt, mệt mỏi, sụt cân hoặc tăng cân đột ngột không lý do, rối loạn giấc ngủ hoặc thay đổi tính cách bất thường (cáu gắt, trầm cảm).
• Cảm thấy lo lắng, căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Stress mạn tính có thể gây rối loạn vùng dưới đồi nơi điều hòa hormone sinh sản dẫn đến mất kinh hoặc kinh nguyệt không đều.
• Có tiền sử mắc bệnh lý mãn tính như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), rối loạn tuyến giáp, tiểu đường, rối loạn ăn uống, trầm cảm, hoặc đã từng điều trị vô sinh hiếm muộn. Những trường hợp này cần được theo dõi sát bởi bác sĩ chuyên khoa để phòng ngừa ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Việc đi khám sớm giúp phát hiện nguyên nhân gây trễ kinh, từ đó có hướng xử trí kịp thời, tránh biến chứng và bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài. Đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ phụ khoa nếu bạn cảm thấy chu kỳ của mình có dấu hiệu bất thường.

Tình trạng trễ kinh dù không quan hệ tình dục có thể khiến nhiều chị em lo lắng, nhưng thực tế nguyên nhân thường đến từ những thay đổi trong lối sống, tâm lý hoặc vấn đề sức khỏe nội tiết, phụ khoa. Nếu hiện tượng trễ kinh kéo dài hoặc kèm theo triệu chứng lạ, chị em nên chủ động đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm nhiều bài viết hữu ích về sức khỏe tại website của chúng tôi để cập nhật các thông tin hữu ích nhé.